یارانه‌های سال ۱۴۰۰ کدامند؟ / کاهش ۸۸درصدی قدرت خرید یارانه نقدی

اقتصاد آنلاین – سیده زهرا محمودی؛ تا اسفند ماه سال گذشته سه یارانه نقدی از سوی دولت پرداخت می‌شد؛ یارانه نقدی، یارانه معیشتی و یارانه معیشتی کرونا. اما با پایان سال 98 اعلام شد که پرداخت یارانه معشیتی کرونا که فقط 4مرحله ادامه داشت، دیگر ادامه ندارد؛ بنابراین یارانه معیشتی و یارانه نقدی تنها یارانه‌هایی هستند که در سال1400 پرداخت خواهند شد.

یارانه نقدی

اولین یارانه نقدی در اواخر دهه80 پرداخت شد و تاکنون نیز ادامه دارد. با وجود اینکه بیش از ده سال از پرداخت اولین یارانه نقدی می‌گذرد، مبلغ آن هنوز تغییری نداشته و همان 45هزار و 500تومانی است که در اولین مرحله پرداخت شد. با توجه به تورم‌های یک دهه گذشته، این میزان یارانه نقدی قدرت خرید خود را از دست داده‌است و عملاً اثرگذاری قابل توجهی بر معیشت خانوارها ندارد. قدرت خرید نقدی طی این سال‌ها بیش از 88درصد کاهش یافته‌است؛ به بیان دیگر اگر بخواهیم قدرت خرید 45 هزار و 500 تومان آذر ماه 1389 را به خانوار بدهیم، باید یارانه نقدی به بیش از 390هزار تومان در پایان اسفند ماه 1399 افزایش یابد. نمودار زیر قدرت یارانه نقدی را طی این سال‌ها نشان می‌دهد:

 البته این تنها ایراد یارانه نقدی نیست؛ یکی از اساسی‌ترین انتقادات به این طرح دامنه مشمولان یارانه است. به بیان دیگر، بسیاری از خانوارها که جزو دهک‌های بالای درآمدی هستند نیز هر ماه یارانه دریافت می‌کنند. با توجه به هدف اصلی یارانه‌ها که همان کمک به اقشار ضعیف جامعه و برقراری عدالت اجتماعی است، این موضوع با ماهیت آن کاملاً در تضاد است.

هر ساله هنگام بررسی لایحه بودجه دو بحث در مورد یارانه نقدی مطرح می‌شود؛ یکی افزایش مبلغ یارانه و دیگری حذف دهک‌های پردرآمد. امسال نیز طبق روال گذشته، این مباحث دوباره مطرح شد و البته نتیجه نیز همانند سال‌های گذشته تغییری پیدا نکرد و یارانه نقدی همان 45هزار و 500 باقی ماند. البته امسال یک تغییر نسبت به سال‌های گذشته داشت. هر سال در قانون بودجه دولت مکلف به حذف پردرآمدها از لیست یارانه بگیران می‌شد. هر چند هیچ اقدام عملی در این خصوص صورت نمی‌گرفت، با این وجود دولت بر روی کاغذ ملزم به این کار بود. در بودجه1400 این الزام نیز حذف شد و دولت تکلیفی برای حذف دهک‌های پر درآمد نخواهد داشت تا روال معیوب پرداخت یارانه بدون هیچ اصلاحی ادامه داشته باشد.

یارانه معیشتی

یارانه معیشتی برای نخستین بار آذر ماه98 به حساب سرپرست خانوارهای مشمول واریر شد؛ آغاز پرداخت این یارانه به افزایش قیمت بنزین در آبان98 باز می‌گردد. پس از افزایش قیمت بنزین، درآمدهای حاصل از آن 30هزار میلیارد تومان اعلام شد و براین اساس، مقرر شد تا این رقم به 60میلیون ایرانی در قالب یارانه معیشتی اختصاص یابد.

 هفدهمین مرحله از این یارانه نیز به عنوان اولین یارانه معیشتی سال1400 در دهم فروردین ماه واریز شد و مرحله هجدهم آن در اردیبهشت ماه امسال اجرایی خواهد شد.

گفتنی است که مبلغ این یارانه بین 55 تا 205هزار تومان متغیر خواهد بود؛ بدین صورت که خانوارهای یک نفره 55هزار تومان، خانوارهای دو نفره 103هزار تومان، خانوارهای سه نفره 138هزار تومان، خانوارهای چهار نفره 172هزار تومان و خانوارهای پنج نفره 205هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند.

یارانه‌ای که حذف شد

یارانه معیشتی کرونا برای اولین بار در آذر ماه 1399 پرداخت و مقرر شد تا پایان سال گذشته ادامه یابد؛ این یارانه معیشتی در راستای حمایت از اقشار آسیب‌دیده از کرونا اجرایی شد. یارانه‌ای که حواشی و اعتراضات زیادی را نیز با خود به دنبال داشت و بسیاری معتقد بودند با وجود نیازمند بودن، مشمول یارانه معیشتی کرونا نشدند.

یارانه معیشتی کرونا، در مبالغ 100 و 120هزار تومانی تصویب شده‌بود؛ اعضای کمیته امداد و سایر نهادهای حمایتی از جمله افرادی بودند که یارانه 120هزار تومان دریافت کردند و یارانه 100هزار تومانی نیز  به افرادی که دارای شرایطی چون بیمه پرداز نبودن، نداشتن درآمد ثابت، شاخص‌های پایین درآمدی و... بودند تعلق می‌گرفت؛ شروطی که بسیاری از نیارمندان را از چرخه دریافت این یارانه حذف می‌کرد و بار دیگر خلع یک سیستم جامع اطلاعاتی را بیش از گذشته آشکار کرد. آخرین مرحله از این یارانه نیز در اواخر اسفند ماه سال گذشته به حساب سرپرست خانوارها واریز شد.