فراز و فرود‌های دلار در سال۹۹/ افزایش قیمت از کرونا تا برجام

اقتصاد آنلاین - فاطمه اکبرخانی؛ دلار در نیمه اول سال۹۹ ‌متاثر از شیوع بیماری کرونا و بسته شدن مرزها و در نتیجه کاهش حجم تجارت خارجی و افت منابع ارزی، افزایش قیمت زیادی را تجربه کرد تا جاییکه در مهر ماه با رشد بیش از دو برابری در مقایسه با فروردین به ۳۲هزار تومان رسید.

اگرچه دلار در این قیمت ماندگار نبود و تا نیمه آبان ماه به کانال ۲۸هزار تومان فرود آمد اما جو روانی انتخابات آمریکا مجددا بازار ارز را ملتهب کرد؛ البته در سال گذشته اقداماتی از جمله برداشتن سقف قیمت دلار در سامانه نیما و آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی‌ها در صرافی‌های رسمی نیز برای کنترل بازار ارز صورت گرفت.

نگاه بازار ارز به انتخابات آمریکا

اما قیمت دلار در اولین روز‌های انتخابات آمریکا به دلیل بالا بودن احتمال پیروزی دونالد ترامپ در محدوده ۲۸ تا ۲۹هزار تومان نوسان داشت و تصور می‌شد این ارز دوباره به نرخ‌های بالا صعود کند و حتی برخی پیش‌بینی می‌کردند دلار قیمت ۵۰هزار تومان را هم خواهد دید.

ولی با افزایش آراء جو بایدن ورق بازار ارز هم برگشت، از آنجا که تصور می‌شد با روی کار آمدن رییس جمهور منتخب دموکرات‌ها روابط سیاسی ایران و آمریکا رو‌به بهبود رفته و تحریم‌ها نیز کاهش می‌یابد، دلار در سراشیبی قرار گرفت و قیمت آن تا ۱۸دی ماه یعنی زمانی که بایدن رسما به عنوان رییس جمهور آمریکا اعلام شد تا ۲۵هزار تومان کاهش یافت.

سقوط آزاد دلار در دی ماه

این جو روانی بعد از پیروزی بایدن تشدید شد تا جاییکه قیمت دلار در روز‌های پایانی دی ماه با عقب‌نشینی از پنج کانال به محدوده ۲۰هزار تومان سقوط کرد؛ با اینکه انتظار می‌رفت این کاهش نرخ تا کانال ۱۸هزار تومان ادامه داشته باشد، اما از اوایل بهمن ماه بازار ارز با موجی از خریداران رو‌به‌رو شد و درنتیجه رشد تقاضا قیمت دلار را تا ۲۳هزار تومان بالا برد.

تا آن زمان رییس جمهور جدید آمریکا هم برخلاف وعده‌های زمان انتخاباتی خود هیچ حرفی از برجام و تحریم‌ها به زبان نیاورد و همین موضوع باعث بدبینی مردم نسبت به آینده برجام و تحریم‌ها شد، در نتیجه انتظارات معامله‌گران هم تغییر کرد و قیمت دلار متاثر از همین جو روانی منفی تا نزدیکی ۲۷هزار تومان رسید.

در همین راستا همتی رییس بانک‌مرکزی طی یک گفت‌و‌گوی خبری اظهار کرد که نوسانات نرخ ارز ناشی از انتظارات و اظهارنظر‌های سیاسی است که درصورت رفع این موارد دلار حتی به زیر ۲۰هزار تومان هم خواهد رسید.

نقش خبر آزادسازی منابع بلوکه‌شده در قیمت دلار

در این میان با وجود تاثیر منفی افزایش تنش‌های لفظی بین ایران و آمریکا بر سر اینکه کدام کشور گام اول را برای بازگشت به برجام بردارد و چگونگی رفع تحریم‌ها، یکی از اهرم‌های کنترل‌کننده قیمت دلار در اوایل بهمن ماه خبر آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی بعد از مذاکره همتی با سفیر کره بود.

وعده مسئولان مبنی بر آزاد شدن یک میلیارد دلار از منابع ایران در کره‌جنوبی و سپس آزادسازی سایر منابع ایران در عراق و چین باعث شد قیمت دلار تا مرز ۲۴هزار تومان کاهش یابد؛ با انتشار این خبر برخی فعالان بخش‌خصوصی و تحلیلگران ارزی پیش‌بینی می‌کردند که با ورود این منابع ارزی به کشور قیمت دلار کاهش خواهد یافت.

وضعیت بازار ارز در آخرین روز‌های سال 

بازار ارز در اسفند ماه به رغم ادامه بگو مگو‌های سیاسی درمورد برجام و به سرانجام نرسیدن مساله تحریم‌ها و همچنین رد خبر آزادسازی منابع ارزی قبل از بازگشت آمریکا به برجام از سوی برخی مسئولان، روز‌های نسبتا آرامی را سپری کرد که به گفته کارشناسان این آرامش نتیجه تخلیه حباب اخبار سیاسی از بازار بوده و دلار تا زمانی که اقدام عملی صورت نگیرد واکنش چندانی به اظهارات نشان نخواهد داد.

در نهایت دلار در بازار آزاد با قیمت ۲۴۷۵۰تومان سال۹۹ را به اتمام رساند و همانطور که گفته می‌شود شرایط این بازار در سال۱۴۰۰ به اتفاقات سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی پیش رو از جمله تعیین تکلیف برجام و تحریم‌ها، وضعیت منابع ارزی بلوکه شده ایران در سایر کشور‌ها، کسری بودجه و تورم ناشی از آن و نحوه تصمیم‌گیری سیاستگذار بستگی دارد.

در واقع در کنار اثرات مثبتی که آزادسازی منابع بلوکه‌شده می‌تواند بر کاهش قیمت دلار داشته باشد، و تصمیمات اشتباه در زمان تصویب بودجه 1400 و کسری بودجه قابل توجه در صورت عدم تحقق درآمدهای نفتی می‌تواند منجر به افزایش نرخ ارز شود.