کاهش ترس در بورس؟
معاملات سهام برای سومین روز متوالی در محدوده منفی تابلوی معاملات بورس تهران دنبال شد؛ اما شرایط کمی متفاوت بود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد، روز گذشته به دنبال رشد نرخ دلار آزاد، شاهد فروکش نسبی ترس میان معامله‌گران و افزایش خریداران بودیم؛ جایی که شاخص کل از کف روزانه خود بیش از یک‌درصد فاصله گرفت و به شکل قابل توجهی از صف‌های فروش و خروج حقیقی‌ها کاسته شد.
بورس تهران روز گذشته باز‌هم شاهد افت تقریبا فراگیر قیمت‌ها بود و موفق به‌حفظ ابرکانال 5/ 1میلیونی نشد. اینطور که به‌نظر می‌رسد حالا با قرار گرفتن در سطح یک‌میلیون و 496 هزار واحدی دماسنج اصلی بازار مسیر سختی را در روز جاری پیش‌روی خود دارد. با این حال باید توجه داشت که گذر از محدوده یاد‌شده تنها عامل شکل‌دهنده به‌سمت و سوی بازار نیست. بورس روز سه‌شنبه دو نیمه متفاوت را تجربه کرد و پس از افت بیش از 3 درصدی در همان دقایق نخست معاملات مسیر
رفته را بازگشت و بیش از یک درصد از کف روزانه خود فاصله گرفت اما در بازگشت به‌ابرکانال 5/ 1میلیون واحد ناکام ماند. معاملات روز سه‌شنبه در حالی خاتمه یافته است که ارزش و مقدار نمادهای حاضر در صف فروش نسبت به‌روز دوشنبه با افتی چشمگیر همراه شد و خروج پول حقیقی نیز با رسیدن به 688 میلیارد تومان حدود 900 میلیارد تومان کمتر از روز دوشنبه بود. از مهم‌ترین دلایل تغییر مسیر بازار رشد نرخ دلار و بازگشت اسکناس آمریکایی به‌کانال 27هزار تومان بود. حال باید صبر کرد و دید که در روزهای پیش‌رو بازار چگونه ترس از قرار گرفتن در دام روند نزولی را کنار می‌زند و چگونه خواهد توانست به‌تمامی عوامل با دیدی تحلیلی‌تر نگاه کند.
خریداران خوش‌قیمت
بازار سرمایه در روزهای گذشته تغییرات محسوسی را شاهد بوده و در حالی‌که تا همین چندی قبل به‌لطف و تقاضای قابل‌توجه سرمایه‌گذاران خرد شاخص آن در مسیر صعود پیش‌می‌رفت، حالا مواجه با نوسان منفی قیمت‌ها است؛ نوسانی که با دست‌به‌دست شدن سنگین سهام میان حقیقی‌ها و حقوقی‌ها همراه شده و در روزهای گذشته توانسته رقم قابل‌توجهی را در ارزش معاملات خرد به‌ثبت برساند. بررسی روند معاملات در روزهای گذشته حکایت از آن دارد که برخلاف معاملات انجام شده در هفته‌های اخیر با ارزش معاملات خرد ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومانی، در روزهای گذشته یعنی از زمان شروع حرکت منفی شاخص در ۳ روز گذشته این میزان به‌محدوده ۹ تا ۱۲ هزار میلیارد تومان در نوسان بوده و سرمایه‌گذاران حقوقی بازار توانسته‌اند از هیجان منفی حاکم بر دیدگاه سرمایه‌گذاران حقیقی برای خرید سهام استفاده کنند. با این حال اشاره به‌چنین امری به‌این معنا نیست که در حال‌حاضر تمامی سهام موجود در بازار سرمایه ارزنده است و حقوقی‌ها در حال سوءاستفاده از وضعیت موجود به‌نفع خود هستند. همان‌طور که می‌دانیم بازار سرمایه، بازاری است محتوی تعداد قابل‌توجهی از دارایی‌های ناهمگن که تحلیل هر‌کدام از آنها در شرایطی خاص می‌تواند با برخی از دارایی‌ها و صنایع دیگر یا حتی کل بازار متفاوت باشد. به‌هر روی ارزش معاملات خرد در روز گذشته نیز رقمی در حدود 9400 میلیارد تومانی را اختیار کرده است. بر این اساس اگر بخواهیم تحلیلی دیگر از معاملات خرد و ارزش آن در بازار سرمایه داشته باشیم، می‌توانیم این طور به‌مساله نگاه کنیم که در روزهای اخیر به‌رغم واژگون شدن جریان عرضه و تقاضا از سوی بیشتر سرمایه‌گذاران خرد یک‌دست نبودن دیدگاه‌ها در مورد آینده قیمت در بازار سهام سبب‌شده تا برخی دیگر از سرمایه‌گذاران این وضعیت را به‌منزله فرصت خرید تلقی کنند و با شروع خرید سهام بر تلاش خود برای مقابله با انتظارات تورمی بیفزایند. با این حال بر آیند مساله هر‌چه که باشد فعلا حکایت از آن دارد که دیدگاه سرمایه‌گذاران در بازار در مورد این شرایط آن‌قدر مشابه نیست که بتوان وضعیت موجود را با اطمینان سر آغازی بر شروع یک روند نزولی جدید دانست، چرا‌که در صورت وقوع چنین امری باید شاهد کاهش قابل‌توجه تقاضا در سهام مختلف می‌بودیم.
شاخص‌کل و حواشی آن
همان‌طور که پیشتر گفته شد روز گذشته غلبه نسبی عرضه بر تقاضا در بازار سرمایه سبب شد تا شاهد افت شاخص بورس باشیم. در این روز کاهش میانگین وزنی قیمت‌ها سبب شد تا عقبگرد شاخص‌بورس از رقم ۲۷ هزار واحد فراتر برود و حمایت روانی این نماگر در محدوده یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار واحد شکسته شود.
ثبت این کاهش باعث شد تا میانگین وزنی قیمت‌ها به‌میزان 83/ 1واحد کاهش یابد و دماسنج اصلی بورس در محدوده یک‌میلیون و ۴۹۶ هزار واحد متوقف شود. در این روز بیشترین اثر افت شاخص در نمادهای نظیر «فارس»، «شستا» و «پارسان» مشاهده شد. اگر بخواهیم نگاهی تحلیلی‌تر به‌افت قیمت نمادهای تاثیرگذار برشاخص بورس داشته باشیم، باید بگوییم که دلیل اصلی این افت همچنان در کاهش قیمت نمادهای دلاری مشاهده می‌شود. با این حال در روز گذشته نماد معاملاتی توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) تنها نماد اثرگذار بر شاخص بود که توانست برخلاف جریان اصلی بازار حرکت کند. در این روز «شبندر» که در خلال داد و ستدهای روز دوشنبه در میان تمامی نمادهای قرمزپوش بازار تنها نماد دارای اثر مثبت بر شاخص بازار سرمایه در روز دوشنبه بود، توانست عنوان پُر‌تراکنش‌ترین نماد این بازار با افزایش قیمت را به‌دست آورد.
همان‌طور که در گزارش‌های قبلی نیز به‌آن اشاره شد قیمت دلار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر ارزش ریالی درآمد شرکت‌های بورسی در کنار انتظارات تورمی در دوره رونق دو ماهه بازار نقش اساسی ایفا کردند. این در حالی است که در همین مدت سایه سنگین تجربه تلخ سال۹۹ درباره کاهش شدید قیمت‌ها همچنان پیش‌روی سرمایه‌گذاران بود و همین امر سبب شد تا آنها به‌نوعی دست به‌ماشه در این بازار اقدام به‌سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین آنچه که توانسته همچنان تغییرات قیمت در بازار سرمایه را طی روزهای گذشته در محدوده منفی نگاه دارد، نه افزایش قیمت دلار یا تحولات جاری آن بلکه ترس از گیر کردن در یک روند نزولی فرسایشی و طولانی‌مدت در خود بازار سهام است. این ترس ممکن است در روزهای آینده نیز همچنان بر بازار سرمایه اثر بگذارد و در صورت تثبیت شاخص‌کل در زیر محدوده یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحد در تداوم روند صعودی بازار خلل ایجاد کند، با این وجود باید به‌این نکته نیز توجه داشت که در طول معاملات روز گذشته به‌رغم عرضه سنگین سهام در ساعات ابتدایی، بازار رفته‌رفته با افزایش تقاضا مواجه شده و نظاره‌گر سنگین‌شدن صف‌های خرید بوده است.
روز گذشته قیمت دلار نسبت به‌روز دوشنبه بیش از 300 تومان افزایش یافت و به‌محدوده 27 هزار و 300 تومان رسید. به‌نظر می‌رسد که همین افزایش نسبی نیز در بهبود اوضاع تقاضای بورس بی اثر نبوده است. در صورت ثبات قیمت ارز در روزهای پیش‌رو می‌توان انتظار داشت که بازار از فضای ملتهب کنونی فاصله بگیرد و جو هیجانی حاکم شده بر آن نیز تا حد زیادی فروکش کند.
یک عامل دیگر که در تحلیل عملکرد بورس و فرابورس در روزهای گذشته به‌ویژه روز معاملاتی قبل مشهود است؛ وجود جو هماهنگ میان بیشتر نمادهای موجود در بازار سهام است که سبب شده تا برخلاف بسیاری از روزهای رونق بازار که عملکرد مبتنی بر تحلیل بیشتر به‌چشم می‌آمد، شاهد افت هماهنگ قیمت در شاخص‌های کل و هم‌وزن باشیم.
این مساله باعث می‌شود تا بیشتر از گذشته بتوان بر حکمفرمایی هیجان در داد و ستدهای بازار سهام تاکید کرد و آن را گواهی دانست بر غلبه هجوم بدبینی و تاثیر‌پذیری از تجربه روند نزولی سنگین بازار سهام در سال ۹۹.
در آینه ارقام
از تمامی این تحلیل‌ها که بگذریم روند خروج سرمایه از بازار سهام دیروز هم ادامه یافت. روز گذشته خالص خرید حقوقی در این بازار به‌رقمی در حدود ۶۸۸ میلیارد تومان رسیده بود. نمادهای بانکی، خودرو و ساخت قطعات، شیمیایی، چند رشته‌های صنعتی و فلزات اساسی به‌ترتیب بیشترین خروج پول از چرخه معاملات روز سه‌شنبه را شاهد بودند. بر این اساس در روز گذشته رقمی در حدود 520میلیارد تومان فقط از این ۵ صنعت خارج شد و در مقابل صنایعی که شاهد ورود نقدینگی بودند به‌زحمت در این زمینه از 80 میلیارد تومان فراتر رفتند که در صدر فهرست این صنایع گروه قند و شکر قرار داشت.
خالص خرید حقوقی در روز سه‌شنبه در شرایطی به حدود ۶۸۸ میلیارد تومان رسیده که این رقم در روز معاملاتی قبل از آن چیزی در حدود ۱۶۰۰ میلیارد تومان بود. این کاهش تقریبا ۹۰۰ میلیارد تومانی را می‌توان به فال‌نیک گرفت و فرض را بر این گذاشت که در روزهای آتی در صورت تداوم این کاهش همراه با فروکش‌کردن جو بدبینی مجددا شاهد ورود نقدینگی تازه‌نفس به‌بازار سهام باشیم. اما فارغ از نسبت ورود و خروج پول حقیقی که تحلیل آن برای روزهای آتی بیشتر بر گمانه‌زنی استوار است می‌توان امیدوارکننده‌ترین آمار به‌ثبت رسیده در روز سه‌شنبه را ناشی از متوازن‌تر شدن نسبت صف خرید و فروش در روز معاملاتی یاد‌شده دانست. بر این اساس در روز گذشته در حالی ۲۴درصد از ۳۳۸ نماد معامله‌شده در بورس تهران صف فروشی به‌ارزش ۱۵۱ میلیارد تومان را در کارنامه بازار سهام به‌ثبت رساندند که در طول همین روز ۱۰درصد از نمادها معادل ۳۳نماد صف خریدی در حدود ۴۰۷ میلیارد تومان داشتند. در این روز تعداد نمادهای قرار‌گرفته در صف فروش ۸۸نماد بوده است.
این ارقام در شرایطی به‌ثبت رسیده که در روز معاملاتی دوشنبه ۷۲درصد از کل نمادهای معامله شده در مجموع صف‌فروشی بیش از ۲۳۰۰ میلیارد تومان داشتند. در مقابل در آن روز تنها تعداد معدودی از نمادها شاهد شکل‌گیری صف خرید بودند. تغییر محسوس این اعداد خود نیز عاملی است که می‌تواند هیجانی‌بودن عرضه‌ها در روزهای اخیر و فروکش نسبی این فضا را بیش از پیش اثبات کند. در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افت 7/ 0درصدی را ثبت کرد، 140نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی 38سهم (27درصد) مثبت و 102سهم (73درصد) منفی بود. در این بازار 16 نماد (11درصد) صف خریدی به‌ارزش 225 میلیارد تومان تشکیل دادند اما 35 نماد (25درصد) نیز با صف فروشی به‌ارزش 75 میلیارد تومان مواجه شدند. بازار پایه نیز دیروز میزبان دادوستد 130نماد بود. در این میان 30 سهم (23 درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد 96 سهم (74 درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز 25 نماد (19درصد) صف‌خریدی به‌ارزش 65 میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به75 نماد (58 درصد) با ارزشی بالغ بر 476میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
