زیان کاران بورس ۱۴۰۰

پارسال در چنین روزهایی شاخص بورس به سرعت در حال رشد بود و این ایده که بازار سهام با چاه نزول عمیقی مواجه می‌شود در بازار سهام وجود نداشت، اما در بیستم مرداد پارسال، زمانی که شاخص بورس به محدوده 2میلیون و 100هزار واحد رسید، زمان نزول شاخص بورس هم فرارسید و بازار سهام به‌سرعت با افت مواجه شد.

شدت نزول به حدی بود که از پارسال تاکنون شرکت‌های بورس 40درصد از ارزش سهام‌شان، یعنی معادل 3هزار و 700میلیارد تومان را از دست داده‌اند. این نزول که برابر با 160میلیارد دلار است، در تاریخ 50ساله بازار سهام بی‌سابقه است، سهامداران در هیچ دوره‌ای چنین نزولی را تجربه نکرده‌اند. از آن زمان تاکنون شاخص کل بورس تهران که بیانگر میزان بازده سرمایه‌گذاری در بورس است، 45درصد افت کرده، این عدد نشان می‌دهد که میانگین کل زیان سهامداران در 9‌ماه گذشته 45درصد بوده است. با این حال عدد یادشده نشان‌دهنده همه واقعیت‌های بازار سهام نیست، زیرا میزان زیان برخی از سهامداران بیشتر از میانگین کل بازار و برخی دیگر کمتر از این میانگین بوده اما نکته حائز اهمیت این است که تقریبا هیچ صنعتی در این مدت با رشد مواجه نشده است. بررسی میزان نزول صنایع بورس از ابتدای امسال تاکنون و مقایسه آن با میزان نزول شاخص بورس تا حدی بیانگر میزان زیان سهامداران از ابتدای امسال تاکنون است.

زیان صنایع بزرگ

آمارها نشان می‌دهد که شاخص کل بورس تهران از ابتدای امسال تاکنون 205هزار واحد کاهش یافته و از یک میلیون و 310هزار واحد به یک میلیون و 105هزار واحد رسیده؛ یعنی سهامداران بورس تهران به‌طور متوسط از ابتدای امسال تاکنون 15درصد زیان کرده‌اند. با این حال محاسبه دقیق‌تر ارقام، حاوی اطلاعات تازه‌تری است. اطلاعات موجود از میزان بازده صنایع از ابتدای امسال تاکنون نشان می‌دهد که میزان زیان تقریبا 10صنعت بورس که عمدتا صنایع بزرگ بورس نیز هستند، بیش از میانگین نزول شاخص و حتی در برخی صنایع تا دوبرابر میانگین نزول بورس است. این ارقام که یک‌چهارم از صنایع بورس را شامل می‌شود به خوبی بیانگر میزان زیان واقعی سهامداران است.

اطلاعات موجود نشان می‌دهد که سهامداران صنایع فراورده‌های نفتی، استخراج معادن، استخراج نفت و گاز، منسوجات، مخابرات، حمل‌ونقل و ارتباطات‌، خدمات فنی و مهندسی و خودرو‌سازی‌ از اول امسال تاکنون به‌طور میانگین بین 20تا 30درصد زیان دیده‌اند. در این میان سهامدارانی که در گروه استخراج سایر معادن، سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بزرگ‌ترین زیان‌دیده‌های سال‌جاری هستند زیرا این صنعت به‌طور میانگین بیش از 30درصد از ارزش خود را در 2‌ماه گذشته از دست داده که دو برابر میانگین زیان کل بازار سهام است. بعد از این صنعت، گروه فراورده‌های نفتی که یکی از بزرگ‌ترین صنایع بورس است و بخش بزرگی از ارزش بازار سهام را در اختیار دارد، در رده دوم قرار گرفته است. این گروه که عمدتا شامل سهام پالایشگاه‌هاست از ابتدای امسال تاکنون 25.5درصد از ارزش خود را از دست داده است. سهامداران زیادی سهام پالایشگاه‌ها را در سال گذشته خریده‌اند و هنوز سهام این شرکت‌ها را در سبد دارایی‌هایشان دارند. شاید بتوان گفت که این گروه یکی از پر‌جمعیت‌ترین گروه‌های بازار از نظر تعداد سهامدار است که شامل چند صد هزار سهامدار می‌شود.

علت این موضوع به اقدام دولت برای عرضه صندوق سرمایه‌گذاری پالایش یکم بازمی‌گردد. پارسال دولت با عرضه سهام پالایشگاه‌ها در قالب صندوق سرمایه‌گذاری پالایش یکم تلاش کرد که بخشی از کسری بودجه‌اش را جبران کند. سهامداران نیز با این استدلال که دولت از سهام پالایشگاه‌ها حمایت خواهد کرد بخش زیادی از این صندوق و به‌دنبال آن سهام پالایشگاه‌ها را خریداری کردند اما حمایت‌های دولت از این صنعت ادامه یافت و این صنعت هم‌اکنون رتبه دوم زیان‌ده‌ترین صنایع بورس را در اختیار دارد. رتبه سوم زیان‌دیده‌های بورس نیز متعلق به سهامداران گروه استخراج نفت و گاز است. آمار‌ها نشان می‌دهد  که سهامداران این گروه از اول امسال تاکنون و در طول کمتر از 2‌ماه به‌طور میانگین 23.7درصد زیان کرده‌اند. از دیگر صنایع بزرگ بورس که در سال‌جاری با زیان‌های زیادی مواجه شده‌اند می‌توان به مخابرات و خودروسازی اشاره کرد. سهامداران این دو گروه که بیش از چند صد هزار نفر را شامل می‌شوند از اول امسال تاکنون به‌ترتیب 23و 20درصد زیان کرده‌اند که حداقل 10درصد بیش از میانگین زیان کل بازار است.

افت 10تا 20درصدی

آمارهای موجود نشان می‌دهد که از ابتدای امسال تاکنون، سهامداران 13صنعت از مجموع صنایع چهل‌گانه بازارسهام به‌طور میانگین بین 10تا 20درصد زیان کرده‌اند؛ سهامداران صنایعی ازجمله استخراج زغال سنگ، کانی‌های غیرفلزی، بیمه، لاستیک و پلاستیک، محصولات شیمیایی، دارو‌سازی‌، فعالیت‌های کمکی به نهاد‌های مالی واسط، محصولات غذایی، عرضه برق و گاز، فلزات اساسی، زراعت، سایر واسطه‌گری‌های مالی و انبوه‌سازی‌ در این دسته قرار می‌گیرند.

طبق این اطلاعات، سهامداران گروه فلزات اساسی که یکی از بزرگ‌ترین صنایع بورس است و سهامداران زیادی سهام شرکت‌های این گروه را خریداری کرده‌اند از اول امسال تاکنون به‌طور میانگین 10.5درصد زیان کرده‌اند. شرکت‌های بزرگ فولادساز در این گروه قرار دارند. همچنین گروه صنایع شیمیایی که عمدتا شامل سهام شرکت‌های تولیدکننده محصولات پتروشیمی است نیز با زیان 13درصدی از اول امسال تاکنون مواجه شده‌اند. گروه‌های مهم دیگری مانند داروسازی، بیمه و لاستیک و پلاستیک هم به‌ترتیب با 12.5، 13.6و 13.4درصد زیان مواجه شده‌اند.

نگاهی به جدول میزان بازده صنایع بورس از ابتدای امسال تاکنون نشان می‌دهد  که تقریبا هیچ صنعتی در بورس از زیان فراگیر در امان نبوده و بعد از این صنایع بقیه شرکت‌ها نیز به‌طور میانگین با زیان‌های 5تا 10درصدی مواجه شده‌اند.