اومیکرون چه تهدیدهایی برای اقتصاد جهانی دارد؟

اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛  به گزارش اکونومیست، اگرچه خیلی زود است که بگوییم آیا این ۳۵ جهش بر روی پروتئین اسپایک اومیکرون منجر به آلودگی و کشندگی بیشتر در مقایسه با سویه غالب دلتا می‌شود یا خیر؟ با تجزیه و تحلیل داده‌ها در هفته‌های آینده توسط دانشمندان، تصویر اپیدمیولوژیک این سویه مشخص‌تر خواهد شد. اما خطر گسترش موج این سویه از کشوری به کشور دیگر بار دیگر بر اقتصاد جهانی لنگر انداخته و سه خطر موجود کنونی را تشدید می‌کند.

نخستین خطر آن است که محدودیت‌های شدیدتر در کشورهای ثروتمند به رشد اقتصادی آسیب خواهد رساند. بر اساس اخبار مربوط به این نوع، کشورها در تلاش هستند تا مسافرت‌ها از آفریقای جنوبی یعنی جایی که ویروس برای نخستین بار در آنجا شناسایی شد را مسدود کنند، بر همین اساس اسراییل و ژاپن مرزهای خود را کاملا بسته و بریتانیا شرایط قرنطینه جدیدی وضع کرده است. این سویه همه‌گیر خیلی ناگهانی به دوره آزاد سفرهای جهانی پایان داد. اگرچه در امسال محدودیت‌های مسافرتی روند کاهشی در پیش گرفته بود اما اخبار هفته گذشته بیانگر آن بود که مرزها با سرعتی بیشتر از آنکه باز شوند، بسته خواهند شد.

گسترش اومیکرون همچنین به احتمال زیاد برخی از تغییر مکان‌های داخلی را هم محدود خواهد کرد. اروپا بسیاری از فعالیت‌های داخلی را حتی قبل از ورود این سویه ممنوع کرده بود تا با گسترش بیشتر سویه دلتا مبارزه کند. در همین راستا ایتالیا از ورود افراد واکسینه نشده به رستوران‌های سرپوشیده جلوگیری می‌کند، پرتغال حتی واکسینه شدگان را برای ورود به چنین فضاهایی ملزم به ارائه تست منفی کرونا کرده و اتریش در قرنطینه کامل قرار گرفته است. بهبود صنایع خدماتی عظیم در کشورهای ثروتمند، از خدمات مهمان‌داری تا برگزاری کنفرانس‌ها، که مدت‌ها در انتظار آن بودیم، در چنین شرایطی به تعویق افتاده است.

یک اقتصاد غیرمتعادل خطر دوم است که می‌تواند تورم رو به افزایش را بیشتر افزایش بدهد. این بزرگترین ریسک در آمریکاست، جایی که محرک‌های مالی بیش از حد جو بایدن در قامت رئیس‌جمهوری اقتصاد را بیش از حد داغ کرده و قیمت‌های مصرف‌کننده در ماه اکتبر نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش ۶.۲ درصدی به ثبت رسانده که بالاترین میزان تورم در سی سال گذشته بوده است. اما بر اساس داده‌های بلومبرگ، تورم در دیگر کشورهای دنیا هم به شکل قابل توجهی بالاست و در سطح جهانی به ۵.۳ درصد رسیده است.

ممکن است فکر کنید اومیکرون تورم را با کاهش فعالیت‌های اقتصادی کاهش خواهد داد اما این اهرم در واقع می‌تواند برعکس عمل کند. قیمت‌ها تا حدودی به این دلیل افزایش می‌یابند که مصرف‌کنندگان کالای زیادی مورد مصرف قرار می‌دهند و زنجیره تامین را در کالاهای مختلف حتی به عنوان مثال چراغ‌های کریسمس تحت فشار قرار می‌دهند. درحال‌حاضر هزینه حمل‌ونقل یک کانتینر از آسیا به آمریکا فوق العاده بالاست. برای کاهش تورم کلی، مصرف‌کنندگان باید هزینه‌های خود را به سمت خدماتی از جمله گردشگری و رستوران بازگردانند که اومیکرون ممکن است این مسئله را به تاخیر بیندازد. این سویه همچنین می‌تواند باعث ایجاد قفل‌های بیشتر بر کشورهای کلیدی تولیدی از جمله ویتنام و مالزی شده و مشکلات عرضه را هم تشدید کند. در همین راستا کارگران محتاط هم ممکن است برای بازگشت به کار درخواست افزایش دستمزد کنند.

این ممکن است یکی از دلایلی باشد که جروم پاول رئیس فدرال رزرو در سی‌ام نوامبر اعلام کرد که طرفدار سیاست‌های انقباض پولی است. این موضع درست است، اما در عین حال خطرات خود را به همراه دارد. اثرات این سرریز می‌تواند به اقتصادهای نوظهور آسیب بزند، اقتصادهای نوظهور در صورت در پیش گرفتن سیاست‌های انقباض پولی فدرال رزرو از خروج سرمایه و کاهش ارزش ارز داخلی خود رنج خواهند برد.

اگرچه همزمان اقتصادهای نوظهور ذخایر بیشتری در اختیار دارند و در مقایسه با تلاش ناموفق فدرال رزرو برای کاهش محرک‌ها در خلال بحران شدید سال ۲۰۱۳، کمتر به بدهی‌های ارزی خارجی وابستگی دارند. برزیل، مکزیک و روسیه درحال‌حاضر نرخ‌های بهره را افزایش داده‌اند که به جلوگیری از تورم کمک می‌کند، اما ممکن است رشد اقتصادی را کاهش دهد آن هم درست در زمانی که سویه جدیدی از کرونا در حال ظهور است. ترکیه اما در این میان برعکس عمل کرده و نرخ بهره را کاهش داده و در نتیجه با سقوط شدید ارز داخلی خود مواجه شده است. اقتصادهای نوظهور بیشتر ممکن است با انتخابی روبه‌رو شوند که خود هم نسبت به آن رغبتی ندارند.

خطر نهایی کمتر از بقیه احساس می‌شود: کندی رشد اقتصاد چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان. اگرچه چندی پیش چین یک نمونه درخشان از تاب آوری اقتصادی در برابر همه‌گیری کرونا بود. با این وجود امروز با بحران بدهی در صنعت املاک خود، کمپین‌های ایدئولوژیک علیه مشاغل خصوصی و سیاست ناپایدار «کووید صفر»‌ دست و پنجه نرم می‌کند که در صورت بروز موارد جدید، قرنطینه‌های شدید محلی اعلام خواهد کرد. حتی در شرایطی که دولت به فکر تحریک اقتصادی است، رشد اقتصادی به حدود ۵ درصد کاهش یافته است. به جز شوک کوتاهی که هنگام شروع همه‌گیری رخ داد، این کمترین میزان رشد اقتصادی در طول سی سال گذشته بوده است.

اگر مشخص شود که اومیکرون از نوع دلتا قابل انتقال‌تر است، استراتژی چین را دشوارتر خواهد کرد. از آنجایی که این سویه سرعت انتقال بیشتری دارد، چین ناچار برای ریشه کن کردن آن در هر بار شیوع، قرنطینه سخت‌تری در پیش بگیرد و همین مسئله به رشد اقتصادی آسیب خواهد زد و زنجیره‌های تامین را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اومیکرون همچنین ممکن است خروج چین از سیاست کووید صفر را پیچیده‌تر کند چرا که موج ابتلایی که به ناچار از انتشار ویروس ناشی می‌شود، می‌تواند بزرگتر باشد و در نتیجه اقتصاد و سیستم مراقبت‌های بهداشتی را تحت فشار بیشتری قرار دهد. این امر به ویژه با توجه به سطوح پایین ایمنی ناشی از موارد ابتلا در چین و سوالاتی در مورد چگونگی عملکرد واکسن صادق است.

سویه‌های آزاردهنده و هفته‌های نگران کننده

این همه تاریکی این جریان نیست. جهان شاهد تکرار بهار ۲۰۲۰ نخواهد بود و تولید ناخالص داخلی افت چشمگیری نخواهد داشت. گلدمن ساکس اعلام کرده است که مردم، شرکت‌ها و دولت‌ها با این ویروس سازگار شده‌اند، به این معنی که ارتباط میان تولید ناخالص داخلی و محدودیت‌های مسافرتی و رفتاری درحال‌حاضر یک سوم آن چیزی است که پیشتر وجود داشته است. برخی از تولیدکنندگان واکسن انتظار دارند که داده‌های جدید بیانگر آن باشد که واکسن‌های کنونی با سویه‌های جدید هم مقابله خواهند کرد و اگر ناچار باشند شرکت‌ها و دولت‌ها می‌توانند طی ماه‌های آینده در سال ۲۰۲۲ اقدام به تولید واکسن و داروهای جدید کنند. حتی اگر اومیکرون، یا در آینده رو، پی یا سیگما تهدیدی برای رشد و افزایش تورم باشد، جهان به تازگی یک یادآوری گستاخانه دریافت کرده است که مسیر ویروس برای تبدیل شدن به یک بیماری بومی هموار نخواهد بود.