دستاوردهای طلایی بورس‌کالا از بدو تاسیس تاکنون / کارنامه موفق بورس کالا در 11 سالگی
مصطفی محمدباقری: از مهمترین دستاوردهای بورس‌کالا می‌توان به ساماندهی بازار محصولات پتروشیمی و صنعتی، تامین مالی تولید‌کنندگان بزرگ و متوسط در حوزه پتروشیمی، بخش فولاد و همچنین بخش کشاورزی، همچنین اجرای موفق ماده 33 قانون بهره‌وری بخش کشاورزی و توسعه بازار مشتقه اشاره کرد.
اقتصادآنلاین - لیلی شهیر؛ با گذشت یازده سال از عمر بورس کالا، این بازار همواره مورد نقد موافقان و مخالفان بوده است. در این گزارش مصطفی محمد باقری ضمن بررسی گذرا از دلایل تاسیس بورس کالا به بررسی برخی دستاوردهای مثبت آن پرداخته است. برخی از این دستاوردها، ساماندهی بازار محصولات پتروشیمی و صنعتی، تامین مالی تولید‌کنندگان بزرگ و متوسط در حوزه پتروشیمی، بخش فولاد و همچنین بخش کشاورزی، همچنین اجرای موفق ماده 33 قانون بهره وری بخش کشاورزی و توسعه بازار مشتقه است.
این کارشناس بازار کالایی، ضمن اشاره به تاریخچه و نیاز به تاسیس بورس کالا عنوان کرد: مسائل و مشکلات مربوط به بازار سنتی، وجود رانت در بازار غیر‌رسمی در کلیه حوزه‌ها مسولان را برآن داشت تا با هدف ساماندهی بازار در حوزه‌های مختلف شامل کشاورزی، صنعتی و پتروشیمی و غیره به فکر تشکیل بورس‌های کالایی مانند سایر کشورها باشند. بر همین اساس شورای عالی بورس در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه که مطابق با آنها موظف به راه‌اندازی و گسترش بورس‌های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات را در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی را در شهریور ۱۳۸۳ راه‌اندازی کرد.
او اضافه کرد: بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب یکم آذر ۱۳۸۴، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با ادغام بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل و عملا آغاز به کار و به تدریج در کلیه حوزه‌های اصلی شامل صنعتی، پتروشیمی و مشتقات نفت و کشاورزی توسعه پیدا کرد و اقدامات توسعه‌ای بسیار زیادی در طی این مدت از سوی بورس کالا شاهد بودیم؛ از جمله اینکه ابزارهای متنوع معاملاتی در این حوزه تعریف و با موفقیت عملیاتی شد.
محمد باقری، عملکرد بورس‌کالا را تاکنون مثبت ارزیابی کرد و گفت: با توجه به فراز و نشیب‌هایی که طی این سال‌ها بورس‌کالا طی کرده است و تجارب بسیار ارزنده‌ای که کسب کرده هم اکنون بورس‌کالا جزو یکی از برترین بورس‌های منطقه و به تدریج در حال تبدیل شدن به یک مرجع قیمتی قابل اتکا در حوزه‌های مختلف است.
او ساماندهی بازار محصولات پتروشیمی و صنعتی را از مهمترین کارکردهای بورس‌کالا دراین سال‌ها دانست و افزود: از مهمترین کارکردهای بورس‌کالا طی این سال‌ها ساماندهی بازار محصولات پتروشیمی و صنعتی و جلوگیری از رانتهایی است که قبل از تشکیل بورس کالای ایران در بازار سنتی محصولات پتروشیمی و صنعتی وجود داشت. بر این اساس، بورس‌کالا با هدایت کلیه شرکت‌های تولید‌کننده محصولات پتروشیمی و صنعتی و تمرکز معاملات آنها در بستر بورس‌کالا شرایط را برای تمام بازیگران این بازار یکسان کرده است و هر شخص حقوقی و یا حقیقی می‌تواند به این بازار ورود کرده و در رقابتی کاملا سالم و برابر مواد اولیه مورد نیاز خود را در چارچوب قوانین و مقررات جاری بورس خریداری کند.
او، امکان تامین مالی از طریق این بازار را از اقدامات مهم و توسعه‌ای آن دانست و افزود: تامین مالی تولید‌کنندگان بزرگ و متوسط در حوزه پتروشیمی، بخش فولاد و همچنین بخش کشاورزی با استفاده از ابزار معاملاتی سلف و همچنین سلف استاندارد موازی از دیگر اقدامات مهم و توسعه‌ای بورس کالا بوده که در بستر بورس کالا طی این مدت عملیاتی شده است. به عنوان نمونه موفق آن می‌توان از تامین مالی صنایع بزرگ و متوسط و همچنین تامین مالی دولت جهت پرداخت وجوه گندمکاران در موعد مقرر در سال‌های اخیر نام برد.
این کارشناس بورس کالا همچنین اجرای موفق ماده 33 قانون بهره‌وری بخش کشاورزی را از دیگر موفقیت‌های این بورس دانست و تصریح کرد: اجرا و عملیاتی کردن موفق و فراتر از انتظار ماده 33 قانون بهره‌وری بخش کشاورزی و جانشینی قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی با استفاده از بستر بورس‌کالا از دیگر اقدامات مهم بورس‌کالا در حوزه بازرگانی محصولات کشاورزی بوده است. بورس‌کالای ایران با فراهم کردن شرایط مورد نیاز و لازم برای اجرای این قانون نقش آفرینی کرده است و کالاهای موضوع این قانون به تدریج و در طی سال‌های آینده نیز اضافه خواهد شد. شایان ذکر است، بار مالی بسیار زیادی که طی سال‌های گذشته بر دوش دولت بوده است با اجرای موفق آن از سوی بورس‌کالا از دوش دولت بر داشته خواهد شد.
باقری همچنین توسعه بازار مشتقه را به عنوان یکی دیگر از اقدامات مهم و توسعه‌ای بورس‌کالا طی این سال‌ها مطرح کرد و گفت: در حوزه بازار مشتقه نیز بورس‌کالا با راه‌اندازی ابزارهای معاملاتی مانند معاملات آتی بر روی سکه طلا و محصول زعفران و همچنین ابزار اختیار معامله و با هدف پوشش ریسک فعالان این بازار راه‌اندازی و توسعه داده است و در این حوزه نیز موفقیت‌ها و تجارب ارزنده‌ای را کسب کرده است و در حال بسط این ابزارهای معاملاتی ضمن اولویت‌بندی به سایر حوزه‌ها مخصوصا بخش کشاورزی است.
