رشد ۴۵ درصدی جمعیت شهری ایران طی ۲۰ سال

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، عباس آخوندی در نشست هبیتات ۳ که در اکوادر برگزار شده، ضمن اعلام این مطلب گفت: شهرنشینی نقش مهمی در گفتمان جهانی درباره توسعه پایدار داشته است. شهرنشینی روزافزون و تمرکز جمعیت شهری در مناطق متراکم شهری بزرگتر، ویژگی خاص پدیده شهرنشینی ایران شده است. بعد از گذشت ۲۰ سال از نشست هبیتات۲، جمعیت شهری ایران نزدیک ۴۵.۷ درصد افزایش یافته است.

وی افزود: جمعیت کلان شهر تهران بعنوان پرجمعیت ترین منطقه در ایران، از ۱۰.۳ میلیون در سال ۱۹۹۶ به ۱۴.۵۹ میلیون نفر در سال ۲۰۱۱ رسیده است. دیگر مناطق شهری نیز به نسبت منطقه شان نرخ رشد جمعیت بسیار زیادی را تجربه کرده اند.

وزیر راه و شهرسازی به تشریح سه برنامه دولت برای مدیریت روند سریع شهرنشینی اشاره کرد و گفت: یک طرح کالبدی ملی در سال ۱۹۹۷ تهیه و تصویب شد. این طرح سیستم شهری­ای که در آن ساختار ارائه خدمات شهری تسهیل گردیده را معرفی می کند. همچنین عرصه مناسب برای توسعه شهری آتی و رشد شهرها را مشخص نموده و مجموعه ای مناسب از قوانین و مقررات برای کاربرد و توسعه اراضی برای کل سرزمین ایران طراحی گردیده است. طرح مذکور در حال حاضر در حال بازبینی و تجدیدنظر است.

به گفته آخوندی، در سطح شهری، معیارها و شاخص هایی برای شناسایی مناطق شهری کشور معرفی شده و برنامه های شهری برای نقاط شهری کشور آماده شده و در دست اجرا هستند. در حال حاضر سیاست شهرنشینی ملی بوسیله وزارت راه و شهرسازی در حال پیگیری است که به ابزارهای موجود برای مدیریت پروسه سریع شهرنشینی در کشور اضافه می شود.

وی با بیان این‌کهیکی از تاثیرات مخرب شهرنشینی سریع، پراکندگی شهری بوده، خاطرنشان کرد: برای پرداختن به موضوع پراکندگی شهرها دو نهاد ایجاد گردیده است؛ اولی به منظور ارتقاء، نوسازی و بازسازی سکونت گاه­های غیر رسمی شهری و دومی به منظور توسعه شهرهای جدید برای تامین مسکن مناسب و شایسته برای سرریز جمعیت شهری. در حوزه مدیریت شهری، یکی از مهمترین روش هایی که توسط دولت طی دو دهه اخیر مصوب گردیده است، ادغام فرایند تصمیم­گیری بوده است. این راهکار برای کاهش نقش سازمان های دولتی در مدیریت شهری و تفویض اختیار آن به شهرداری ها دنبال شده است.

وزیر راه و شهرسازی، فرصت مهم دیگر که در حوزه مدیریت شهری طی دو دهه اخیر به وجود آمد را ایجاد ظرفیت سازماندهی شده جدیدی از بین مردم و تشکل ها عنوان و تاکید کرد: این حوزه با تاسیس شوراهای اسلامی شهر و روستا محقق شده است. این شوراها که مستقیما توسط مردم انتخاب می شوند، برخی کارهایی را که قبلا توسط شهرداری ها صورت می پذیرفت را انجام می دهند.

آخوندی با اشاره به دسترسی گروه های مختلف جامعه به مسکن مناسب و شایسته که یکی از نکات اصلی و کانونی در برنامه های پنج ساله توسعه کشور بوده است گفت: از زمان کنفرانس هبیتات ۲، چهار برنامه توسعه پنج ساله در ایران تهیه و اجرا گردیده است. در بخش مسکن توسعه دسترسی به مسکن مناسب و شایسته و نیز تامین نیازهای اولیه برای کلیه خانوارها جزو هدف های این طرح های توسعه بوده اند.

وی اظهار کرد: دولت همچنین ادغام رفاه و امنیت اجتماعی با طرح های مسکن، را از طریق «برنامه مسکن اجتماعی» در دستور کار دارد. با همراهی و هماهنگی مستقیم کلیه سازمان های درگیر در سیاست های اجتماعی و حمایتی، این برنامه‌ها درصدد طراحی و تامین مسکن برای ۴۰% فقیرترین افراد جامعه در چارچوب برنامه‌های رفاه اجتماعی و توانمندسازی است. دولت تلاش می کند تا مسکن اقشار با درآمد متوسط جامعه را از طریق سیاست هایی نظیر توسعه طرح های وام و پس انداز و افزایش تسهیلات و اعتبارهای بانکی تامین نماید. رویکرد دیگری که توسط دولت در طرح های تامین مسکن دنبال می شود این است که به شاخصه های منطقه ای و محلی توجه نموده و طرح های مسکن را بر مبنای ویژگی های منطقه ای توسعه دهد.

وزیر راه و شهرسازی، رویکرد جدید دولت ایران بر مبنای سیاست های  توسعه برنامه های تامین مسکن از طریق چارچوب سیاست جامع رفاه اجتماعی، استفاده بهینه از مکانیزم های بازار و دخالت دولت تنها در مورد شکست بازار، گسترش نظام های وام و پس انداز در جهت افزایش دسترسی افراد دارای درآمد متوسط به مسکن مناسب و شایسته عنوان کرد.

آخوندی یادآور شد: علی­رغم تمام تلاش های صورت پذیرفته در طول دو دهه گذشته از زمان کنفرانس هبیتات ۲ در استانبول، برای اطمینان از اینکه شهرنشینی به طور موثر به توسعه پایدار کمک می کند، تعدادی از اصلی­ترین چالش باید ذکر شود.

وی در بیان این چالش‌ها اظهار کرد: توجه ها باید به تهدیدات و فرصت هایی که بوسیله رشد سریع شهرها به وجود آمده است باشد. (همچنین) نیاز به حمایت فعال از بخش های مختلف دولت احساس می شود تا از رویکرد هماهنگ برنامه ریزی و مدیریت شهرها و مناطق شهری کوچکتر اطمینان حاصل گردد. «کیفیت زندگی» باید در مرکز توجه همه تلاش های توسعه سکونت گاه های انسانی پایدار باشد. تلاش ها باید برای افزایش «حس تعلق» به شهرهایمان افزایش یابد. اهمیت تعامل و ارتباط استفاده از زمین و حمل و نقل باید در کلان شهرها و شهرستان های بزرگ با معرفی سیستم حمل نقل عمومی ریلی زنده شود. همچنین، باید به ادغام سیستم های حمل و نقل درون شهری و بین شهری توجه ویژه کرد.

وزیر راه و شهرسازی  ادامه داد: سهم حمل و نقل عمومی در «تحرک شهری» باید بوسیله شبکه های راه آهن شهری تقویت شده و توسعه یابد. نظارت قانونی بر روی طرح های توسعه مصوب، همچنین «بازبینی های دوره ای» باید بعنوان فاکتورهای جدی فرایند برنامه ریزی در نظر گرفته شود. همچنین در آماده سازی طرح های تفصیلی شهرها، استراتژی های توسعه اقتصادی منطقه ای باید دارای اولویت بالایی باشد.

آخوندی به دستور کار شهری جدید که هر سه رکن توسعه پایدار را باید مدنظر داشته باشد اشاره کرد و گفت: ترویج نقش اقتصادی شهرها در توسعه ملی و نیز شناسایی فرصت های اقتصادی­ای (جدیدی) که شهرها ارائه می‌دهند، مدنظر داشتن نیازهای اساسی میلیون ها نفری که داخل شهرستانها، شهرها و مناطق شهری در فقر بسر می‌برند، و رسیدگی به چالش های زیست محیطی جهانی مانند تغییرات آب و هوایی، مصرف ناپایدار انرژی، و ریسک بلایای طبیعی باید توجه لازم صورت گیرد.