پاناما گیت چگونه افشاگری کرد؟

طی یکی از عظیم ترین افشاگری های صورت گرفته تا کنون (حتی عظیم تر و حجیم تر از افشاگری ادوارد اسنودن از NSA در سال 2013) اسناد محرمانه موسسه حقوقی پانامایی «موساک فونسکا» به بیرون درز کرده است. این اسناد که حجم آن را برابر با 2.6 ترابایت تخمین میزنند، در بر دارنده مقادیر عظیمی از اطلاعات در مورد فسادهای مالیاتی رهبران و سیاستمداران بزرگ و وابستگان آنها است.به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تابناک، هنوز مشخص نیست که این منابع به چه ترتیب به بیرون درز کرده است اما در ابتدا این اسناد در اختیار روزنامه آلمانی «سوددویچه زیتونگ» قرار گرفته است و بعد از آن در اختیار شبکه گسترده ای از روزنامه نگاران - 370 روزنامه نگار از 100 رسانه بزرگ دنیا - قرار داده شده است.

نام این افشاگری بزرگ را Panama Papers یا اوراق پانامایی گذاشته اند. افشاگری 11.5 میلیون سند محرمانه داخلی موسسه موساک فونسکا که به خوبی نشان میدهد چگونه افراد بزرگ و سیاستمداران از پناهگاه های مالیاتی برای پولشویی بهره میبرده اند. این اسناد البته تنها فساد سیاستمداران بزرگی همچون ولادیمیر پوتین و بستگان وی را در بر ندارد و اسناد دیگری از قاچاقچیان مواد مخدر، قاچاقچیان انسان، تجار اسلحه و جاعلان هویت را نیز در بر گرفته است.

کمی راجع به موسسه «موساک فونسکا»

این بنگاه، یک موسسه حقوقی-قانونی پانامایی است که خدماتی از جمله مدیریت ثروت و همکاری با سایر نهادهای حقوقی ثبت شرکت ها را ارائه میکند. حوزه عملیاتی آن در سطح جهانی است و وب سایت آن شبکه ای گسترده شامل 600 کارمند در 42 کشور جهان را در بر دارد. بخش اعظمی از فعالیت های این موسسه در بهشت های مالیاتی نظیر قبرس، سوییس و جزایر ویرجین است. این بنگاه چهارمین بنگاه بزرگ دنیا در حوزه کاری خود است و با بیش از 300 هزار شرکت - که بخش مهمی از آنها در انگلستان هستند - فعالیت و همکاری دارد.

ردپای سیاستمداران بزرگ دنیا در فسادهای مالیاتی

آنگونه که خبرگزاری ها گزارش داده اند، در این اسناد ردپای 72 رهبر فعلی و پیشین کشورهای مختلف دیده میشود. این اسناد ارتباط میان شرکت‌های سری واقع در پناهگاه‌های مالیاتی با خانواده‌ها و نزدیکان کسانی چون حسنی مبارک و معمر قذافی٬ روسای جمهور پیشین مصر و لیبی و بشار اسد٬ رئیس‌جمهوری فعلی سوریه را نشان می‌دهد. این اسناد همچنین رد شبکه‌ای مظنون به پولشویی میلیاردها دلار را نشان می‌دهد که یک بانک تحریم‌ شده روسی آن را اداره می‌کرده و نزدیکان ولادیمیر پوتین٬ رئیس‌جمهوری روسیه در آن دخیل بوده‌اند.

همانگونه که اشاره شد در این اسناد به نام های جالب توجهی بر میخوریم:

«ایاد علاوی» وزیر کشور سابق عراق، حمد بن جاسم نخست وزیر سابق قطر، حمد بن خلیفه آل ثانی امیر سابق قطر، سلمان بن عبد العزیز پادشاه عربستان سعودی، خلیفه بن زاید بن سلطان آل نهیان رئیس جمهور امارات متحده و امیر ابوظبی، خانواده و بستگان نزدیک الهام علیف رئیس جمهور آذربایجان، دوستان نزدیک ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، بستگان بشار اسد، پدر کامرون نخست وزیر انگلستان، پسر حسنی مبارک، فرزندان نواز شریف و بسیاری دیگر از سیاستمداران و نزدیگان آنها در آمریکای لاتین، آفریقا، اروپا و همچنین چین.

این افراد در واقع از این موسسه پانامایی برای ترتیب دادن ساز و کارهای فرار مالیاتی - برای دارایی ها و اموال خود - استفاده کرده اند. برای مثال نزدیگان و وابستگان ولادیمیر پوتین طبق این اسناد بیش از 2 میلیارد دلار دارایی های مخفی را در دست دارند و یا نخست وزیر ایسلند به شکلی مخفیانه بدهی های بانک های ورشکسته این کشور را از آن خود کرده است. یا خانواده نواز شریف میلیون ها دلار دارایی را در املاک و مستغلات ثبت کرده اند.

حدس و تخمین این که بر اساس این اسناد چه میزان فساد مالیاتی رخ داده است، برای هیچ کس ساده نیست اما «گابریل زاکمن» استاد اقتصاد دانشگاه برکلی، در کتابی که در همین حوزه نوشته است تخمین میزند که رقم دارایی های پنهان در جهان بالغ بر 7.6 تریلیون دلار است. یعنی بیش از 8 درصد از کل دارایی های مالی دنیا.

حجم اطلاعات موجود در این اسناد بسیار بالا است و کنسرسیوم بین المللی روزنامه نگاران تحقیقی در حال کار بر روی این اسناد و استخراج تمامی اطلاعات مندرج در آنها است. به نظر میرسد طی روزهای آتی اطلاعات جالب توجه و چالش برانگیزی از این اسناد در رسانه های مختلف درج شود.