مرگ خاشقچی؛ گلوله برفی که حکومت عربستان را ویران می‌کند

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، انتشار اخبار مرتبط با ناپدید شدن «جمال خاشقچی» و قتل وی در کنسولگری عربستان در استانبول، گلوله برفی کوچکی بود که اکنون تبدیل به بهمنی شده است که سیاست خارجی پرچالش عربستان را با ویرانی روبرو خواهد کرد.
در آغاز تصور می‌شد ناپدید شدن خاشقجی در کنسولگری عربستان در شهر استانبول، تنها روابط آنکارا و ریاض را تحت تاثیر قرار خواهد داد و سردی روابط دو طرف را به مرحله جدیدی از تنش‌ها پیش خواهد برد، اما پس از واکنش انگلیس، فرانسه، کانادا، سازمان ملل و چند نهاد روزنامه نگاری و حقوق بشری و ابزار نگرانی واشنگتن درباره سرنوشت خاشقچی اکنون این احتمال وجود دارد که پرونده ناپدید شدن خاشقجی روابط ریاض و غرب را نیز متاثر سازد. 
سیاست های بن سلمان هر مرتبه عربستان را در معرض خطر قرار داده است و اکنون نیز سرنوشت خاشقجی و نقش بن سلمان در این زمینه می تواند به شکاف هایی بیشتری را در روابط خارجی ریاض با دیگر کشورها به دنبال داشته باشد. 
شبکه تلویزیونی «الشروق» الجزایر در گزارشی دراین خصوص گفت: ماجرای ناپدید شدن خاشقچی همانند یک گلوله برفی در حال بزرگتر شدن است و کسی نمی تواند پیش بینی کند این مساله به کجا منتهی خواهد شد. این ماجرا، مقام های سعودی را به شدت در تنگنا قرار می دهد و آنان را در سطح بین الملل و حتی درباره روابط با متحدانشان هم دچار مشکل می کند و در این میان بن سلمان آماج حمله ها قرار گرفته و از او به عنوان عامل اصلی و پشت پرده ناپدید شدن خاشقچی یاد می شود.
به نوشته الشروق، با وجود اینکه ترکیه هنوز نتایج تحقیقات در مورد ناپدید شدن این روزنامه نگار سعودی را اعلام نکرده است، اما رسانه ها می گویند ریاض قطعا در ناپدید شدن خاشقچی دست دارد هر چند ریاض آن را انکار می کند، ریاض تاکنون به درخواست ترکیه برای انتشار تصاویر خارج شدن خاشقچی از کنسولگری این کشور در ترکیه پاسخ مثبت نداده است و در چنین شرایطی تیر انتقادها، بن سلمان را نشان رفته است زیرا برخی می گویند او تصمیم گیرنده اصلی در عربستان است.
روزنامه «الاخبار» لبنان نیز دراین مورد نوشت: با وجود اینکه همپیمانان عربستان هیچ اقدامی علیه ریاض انجام نداده اند و ترامپ هم اعلام کرده است نمی خواهد سرمایه گذاری های عربستان را در آمریکا متوقف سازد، بازهم پیامدهای ناپدید شدن خاشقچی در حال گسترده تر شدن است. نهادها و سرمایه گذاران بزرگ و خبرنگاران اعلام کرده اند که ریاض را تحریم خواهند کرد و این موضوع طرح های اقتصادی بزرگ را که بن سلمان در تحقق چشم انداز اقتصادی عربستان بر آنها تکیه کرده بود با چالش روبرو خواهد کرد. 
'«ارنست مونیز» وزیر سابق انرژی آمریکا، «تیم براون» و «وسام التمن» سرمایه گذاران بزرگ اعلام کرده اند که عربستان را تحریم خواهند کرد. پرونده خاشقچی مانعی در مسیر بن سلمان برای جذب سرمایه های خارجی و داخلی است. شرکت ها و شخصیت های بزرگ اعلام کرده اند که در کنفرانس اقتصادی ریاض که قرار است در 23 ماه جاری میلادی برگزار شود شرکت نخواهند کرد. شبکه های «سی ان بی سی»، «بلومبرگ»، روزنامه های «فایننشال تایمز» و «نیویورک تایمز» و خبرنگاران روزنامه «اکونومیست» نیز اعلام کرده اند در این کنفرانس حضور نخواهند یافت.'
به نوشته روزنامه الاخبار، ولیعهد عربستان نخستین ضربه بی نظیر را از آمریکا دریافت کرد و واشنگتن برای نخستین بار تصمیم گرفت سکوت نکند. نظام سعودی در بسیاری از پرونده های طوری برخورد می کند که گویا در موضع گیری های آمریکا نقش دارد. خطر درباره سیاست عربستان تنها به دلیل شکنندگی روابط آن با واشنگتن نیست. بلکه در این رابطه عشق یک طرفه وجود دارد و مصیبت بارتر آن است که تصمیم گیرنده در ریاض همانطوری که بار دیگر درباره رویداد کنسولگری عربستان در استانبول رخ داد، برخلاف واقعیت رفتار می کند و در عشوه گری های و دست و دل بازی ها، زیاده روی می کند.
«جیم موران» عضو سابق کنگره به شبکه «الجزیره» قطر گفت: نوارهایی که درباره مرگ خاشقچی منتشره شده است، سبب می شود کنگره آمریکا قانونی را برای مجازات سعودی ها به دلیل ارتکاب قتل خاشقچی تصویب کند. زیرا بن سلمان که دستور این قتل را صادر کرده ، سبب شده است دولتش در جهان منفور واقع شود. با وجود اینکه عربستان بدترین کارنامه حقوق بشر را دارد تحرک روابط مالی عربستان و آمریکا با چالش روبرو خواهد شد. اگرچه ترامپ منافع خود را در داشتن روابط با ولیعهد عربستان می بیند اما کنگره این گونه نیست و در برابر واقعیت کشته شدن خاشقچی در کنسولگری عربستان در ترکیه سکوت نخواهد کرد و دستگاه اطلاعاتی آمریکا هم بر این موضوع تاکید کرده است. کنگره باید مانع از این شود که سعودی ها با جنگنده هایی که واشنگتن به آنان تحویل داده است آموزش نظامی ببینند. این موضوع باید به ولیعهدیِ بن سلمان که با قوانین بین المللی مخالفت کرده است، پایان دهد.
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نیز در گزارشی به قلم «ابو ارشید» با عنوان «آیا جمال خاشقچی لقمه بزرگی برای عربستان است که نمی تواند به راحتی آن را ببلعد» نوشت: عربستان اکنون در وضعیت تاسف باری در عرصه بین الملل به سر می برد. اگر عربستان از تحریم های سخت آمریکا هم نجات یابد این موضوع سبب می شود که ترامپ بیشتر از ریاض باج خواهی سیاسی و مالی کند و بیشتر این کشور را خوار و ذلیل کند.
'آمریکا این روز‌ها بزرگترین شریک عربستان است. مناسبات تنگاتنگ و صمیمانه‌ آمریکا و عربستان به دلیل مساله نفت و قرارداد‌های تسلیحاتی در بالاترین سطح است. از این رو، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که آمریکا از ماجرای خاشقچی به عنوان ابزاری برای باج خواهی بیشتر از عربستان و متحدان آن استفاده خواهد کرد.'
روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» در این زمینه نوشت: هنگامی که ترامپ اعلام می کند خاقشقچی توسط نیروهای خودسر در کنسولگری عربستان کشته شده است و پادشاه سعودی هم اعلام می کند که از مرگ او اطلاعی ندارد این به معنی آن است که ریاض و واشنگتن به دنبال یافتن قربانی برای این پرونده هستند و توافق سه جانبه آمریکا، ترکیه و عربستان برای بسته شدن این پرونده برای همیشه صورت گرفته است.
عطوان در بخشی از گزارش خود آورد: قراردادها و زدو بندها، بر حقوق بشر اولویت دارد. ترامپ فقط به پول ایمان دارد و کاری به جز باج خواهی از عربستان و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) و غارت میلیاردها دلار از دارایی های شان بلد نیست. در تاریخ آمریکا هیچ رهبری وجود ندارد که به اندازه وی این گونه بی شرمانه باج خواهی کرده باشد. او حتی طی چند روز 4 بار این موضوع را به رخ آنها کشیده که حکومت های شان بدون حمایت آمریکا دو هفته هم دوام نمی آورد. 
عطوان افزود: مبلغی که ترامپ در مقابل رهایی حکومت عربستان سعودی از این بحران با کمترین ضرر چقدر می خواهد، مشخص نیست اما این مبلغ بالای صدها میلیارد دلار است و بی تردید «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا که وارد ریاض شده قبضی را با خود دارد که این مبلغ را نشان خواهد داد.
تارنمای عربی شبکه خبری «روسیا الیوم» در گزارشی تحلیلی به قلم «الکساندر نازاروف» نوشت: با چشم پوشی از اینکه خاشقچی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول هدف قرار گرفته باشد یا اینکه او به خواست خود ناپدید شده باشد، حتما کشورهای غربی از این موضوع به سود خود استفاده خواهند کرد. در آینده واشنگتن نیز از این موضوع به عنوان اهرم فشاری استفاده خواهد کرد. ممکن است این موضوع عکس العمل ریاض را به دنبال داشته باشد و همانطوری که در روابط با کانادا و ریاض با مرحله ای وارد شد که کسی انتظار آن را نداشت.